صحنه تالار وحدت
آوانسن یا صحنه پیش‌آمده، با ارتقا ۸۰ سانتی‌متر و قوس اصلی به شعاع ۱۴ متر و دهانه رینه‌ها شکاف‌های نورپردازی چپ و راست آوانسن ۱۴/۳۰ متر عرض دارد. عمق آوانسن ۵/۳۰ متر، در مرکز قوس تا ابتدای سن اصلی و بر روی آن سن ارکستر، با ۱۲ متر طول، ۳ متر عمق در کناره‌ها و ۴ متر عمق در مرکز قوس، قرار دارد. سن ارکستر جایگاه استقرار ارکسترهای بزرگ جهت اجرای اپرا، موسیقی و نمایش‌های موسیقیایی است که تا ارتفاع ۲/۳۰ به عمق زمین منتقل می‌شود. این ویژگی موجب می‌شود تا در صورت ضرورت، ارکستر و سازمان نوازندگان در حین اجرای برنامه‌ها دیده نشوند. سن ارکستر به وسیله سیستم‌های مکانیکیِ چرخ‌دنده‌ها، الکتروموتورهای قدرتمند و از طریق سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته و توسط نیروهای متخصص گروه فنیِ ماشینری یا همان تأسیسات صحنه کنترل و هدایت می‌شود.
نمایی از تالار وحدت (بالکن‌های شرقی، صندلی‌های همکف و جایگاه ویژه)
سن اصلی تالار وحدت با عرض ۱۲ متر و بیش از ۱۰ متر عمق دارای ۳ سیستم سن متحرک است که با نام‌های پودِیُم و با (P1)، (P2)و(P3) شناخته می‌شوند. P1 و P2 با ابعاد مساوی ۱۲ در ۴ متر و P3 به اندازه ۱۲۰ مترمربع را شکل می‌دهند. هر سه پودِیُم می‌توانند به اندازهٔ ۱/۶۵ متر به عمق زمین و ۴/۶۰ متر به سمت بالا حرکت کنند و P1 و P2 می‌توانند تا ۳۰ درجه سطح شیب‌دار بسازند. استفاده از این ویژگی تنها می‌تواند یک‌بار و به صورت دستی و توسط هندل و پیش از آغاز مونتاژ صحنه اتفاق افتد؛ و در این صورت امکان اجراب هیچ‌یک از عملیات ماشینری وجود نخواهد داشت. P1 و P2 هر یک ۴۸ مترمربع مساحت دارند. همچنین یک آسانسور تک محوری که به غیب کن مشهور است، می‌تواند یک بازیگر یا جسمی را با وزن حداکثر ۱۵۰ کیلوگرم به عمق صحنن فرو برد یا سوژه را از زیر صحنه آشکار کند.
صحنه گردان
سیستم صحنه گردان و پشت سن اصلی ۱۲ متر عرض و ۱۰٫۳۰ متر عمق دارد که سن گردان با قطر ۱۰ متر در مرکز این سن است.
سالن اصلی
سالن اصلی در کنار سالن انتظارقرارگرفته است که توسط پیش فضای منحنی شکل بهره‌ور را به سمت ورودی‌های خود هدایت می‌کند. این سالن درسه طبقه ساخته شده و ورودی‌های آن در طرفین (شرق وغرب) قرار دارند و تعدادشان متناسب با ظرفیت هر طبقه است. بیشتر بخشهای مربوط با بهره وراجرا کننده در اطراف سالن وسن آن ساماندهی شده است. این سالن دارای یک سن اصلی و چهار سن متحرک است. در پشت سن فضاهای مرتبط با آن قرار دارند که شامل اتاق‌های گریم واتاق‌های تمرین هستند و همچنین فضای اپراتوردر سمت غربی سن. در سمت شرق سن یک سن جانبی قرار گرفته که در ارتباط مستقیم با محوطه است که حمل و نقل آسان دکور و تجهیزات را به سن امکان‌پذیر می‌کند.
تالار اصلی وحدت
سالن اصلي شامل طبقه همکف و ۳ طبقه بالکن داراي ۲۰ کابين مخصوص در ۲ ضلع غربي و شرقي، جايگاه ويژه واقع در بالکن ۱ و يک جايگاه مخصوص واقع در بالکن دوم است که مجموعاً گنجايش بيش از ۷۰۰ تماشاگر را دارد. نماي بيروني بالکن ها به شکل نيم دايره است که از داخل به سبک کنگره های هخامنشی گچ بري شده است. در همکف ۴ در ورودي از هر سمت سالن امکان ورود و خروج ميهمانان را فراهم می کند.
این تالار مشتمل بر ۳ ردیف بالکن مخصوص تماشاچی است که جلوی هر یک به طور نیم دایره به سبک ایرانی
گچ بری شده و ۶۳ چراغ دیواری کریستال در ۳ ردیف که هر ردیف در بدنه یکی از طبقات جای دارد، همراه با لوستر بزرگ سقف روشنایی تالار را تأمین می کند. درهای ورودی تالار در انحنای غربی و شرقی آن قرار دارد و در هر سو ۴ در وجود دارد.
جایگاه ارکستر در تالار وحدت به شکل نیم دایره که تحدب آن به طرف تماشاچیان است، در جنوب تالار و جلوی صحنه قرار گرفته و در مواقع لزوم و به هنگامی که ارکستر باید دیده نشوند کف آن تا 5/2 متر پایین می رود.
طراحي و تزیينات داخلي سالن به طرز زيبایي شامل سقف محدب لانه زنبوري است که در وسط، لوستر مدور
بسيار بزرگي از کريستال با قطر ۷ متر وجود دارد که نور نامرئي آن را حفاظت می کند. اين لوستر در ارتفاع ۱۹ متري و در مرکز سقف، زيبايي خاصي به سالن می دهد.
طبقات تالار وحدت
در طبقه اول تالار جایگاهی قرار دارد که دارای در و راهروی مخصوصی است که به تالار استراحت ختم می‌شود. تالار استراحت در قسمت شرقی بنا شده و راهرو و پلکان مخصوصی آن را با خارج مرتبط می سازد. پله ها از مرمر سیاه با نرده های برنزی است و دیوارها به سبک تخت جمشید گچ بری و آینه کاری شده است.
تالار استراحت به ابعاد 5/7 در 10 متر است که دیوارها با پارچه زری با گلابتون اصل به رنگ سفید با نقش‌های ایرانی پوشیده شده است. چلچراغ بسیار زیبایی سقف را زینت می دهد.
ديوار جنوبي سرام كي و سقف تالار گچ بری و آینه کاری شده است که ۱۱ چلچراغ بزرگ نيز روشنایی تالار انتظار را تأمین می کند.
در طرفین جایگاه ۲ ردیف لژ مخصوص تماشاچیان قرار دارد که گنجایش ۱۶۲ تماشاچی را دارد. ۲ رديف لژ
طبقه سوم بالكن مجموعاً گنجايش ۴۳ و جايگاه ويژه نيز ظرفيت ۴۰ تماشاگر را دارد.
دیگر سالن‌ها و معماری داخلی تالار
بعد از ورود به بلوار سردر محل ورود رانشان می‌دهد. بعد از عبور از آن بهره ورمدت زیادی را در محوطه نمی‌گذراند و بعد از چند قدم وارد بنا می‌شود. از این رو مکان یابی نامناسب سردر نسبت به بنا تاثیرطراحی فضای سبز را نیزبر بهره‌ور کم‌تر کرده است. بناهای مجاور در ضلع جنوبی مجموعه تالار وحدت قرار دارند که شامل یک مجموعه ورزشی و دانشگاه است که به علت وسعت سایت و ارتفاع بناهای اطراف و فضای سبز اطراف مجموعه تأثیر نا مطلوب بر بنا ندارند. از بناهای دیگر تالار رودکی است که در همین سایت قرار دارد و چه ازنظر فرم و چه کاربری متنایب با تالار وحدت است.
تالار رودکی
عملیات ساختمانی تالار وحدت (تالار رودکی سابق) در سال 1336 در خیابان استاد شهریار) دکتر ارفع سابق)آغاز شد و10 سال بعد در کنار تالار بزرگ (وحدت کنونی) سالن کوچک (رودکی کنونی) مورد بهره برداری قرار گرفت.
این تالار در آبان ماه1346 افتتاح شد و در حال حاضربه نام ابو عبدالله رودکی نام گذاری شده است.
حدود سالهای 1342 سالن رودکی کامل و سیستم نور این سالن تحت لیسانس شرکت Simense آلمان نصب شد و حدود سالهای 54-1353 زمان رهبری آقای مشکوه سیستم اکوستیک سالن رودکی (77 رفلکتوردر سقف که گروه اجرایی را بی نیاز از میکروفن خواهد کرد) نصب گردید.
این تالار شامل سالن اصلی در طبقه سوم و بالکن در طبقه چهارم می باشد که مجموعه گنجایش 200 نفر را دارد. سن تالار رودکی ثابت بوده و همانند تالار وحدت متحرک نمی باشد و فقط برای تمرین ارکستر و اجرای گروهای موسیقی طراحی شده است.
انتهای صحنه این سالن به اجرای گروه های ارکستر و گروه کر اختصاص داده شده است.
فضای امروز سالن در سالهای 89 و 90 توسط بنیاد رودکی دستخوش تعمیر و تجهیز شد.دی ماه 89 مجهز به سیستم نور تحت لیسانس شرکت ADB و صدای
DYNACORD( 1600power mate ) آلمان شد.
همچنین مراحل تعمیر و ترمیم و تجهیز نهایی شامل نصب دوربین های تصویر برداری، پل نوری، کفپوش وتعویض صندلیها انجام شد و در مرداد ماه 90 کف سن تعویض گردید.
شایان ذکر است کلیه طبقات تالار رودکی که در زمان افتتاح به استقرار مدیر و رهبر ارکستر، نوازندگان، بخش فنی، تمرین و اجرا اختصاص داشته است در طول زمان به واحد های اداری تبدیل شده است.
تالار فردوسی
تالار فردوسی در سال 1381 روبه روی تالار وحدت و در قلب کارگاه دکور سابق با ظرفیت 140 تماشاگر ساخته و در بهمن ماه 1382 با اجرای نمایش « رستم و سهراب» به کارگردانی بهروزغریب پور افتتاح شد.
برای ساخت صحنه تالار فردوسی در ابتدا از داربست و اسکلت فلزی به صورت موقت استفاده و بعدها دائمی شد.
تالار فردوسی تنها برای اجرای یک گونه نمایش عروسکی به نام ماریونت با عروسک های 80 سانتی طراحی شده و تا کنون چندین نمایش عروسکی از گروه آران، به کارگردانی بهروز غریب پوربه همراه دو نمایش از کارگردانان دیگر در این تالار بر صحنه رفته است.
تالار فردوسی پیش از انقلاب، در زمان رضا شاه اسطبل شاهی بود، سپس به باشگاه پاس بدل شد و پس از آن در سال های پیش از انقلاب کارگاه دکورسازی، جوشکاری و خیاطی نمایش ها و اپراها بوده است.
تالار فردوسي پس از ساخت به مرور از سال 1382 بهسازی، بازسازی و تكميل شده است و به تدريج دیوارهاي کاذب، دیتیل صحنه جهت نمایش عروسکی (ماریونت) نخی با دهنه 7متر و 2 دهنه بدون پایه، پل سوم براي حركت عروسكها، وینچ های بالابر دکور در سقف پشت صحنه و انترپز صندلی تماشاچی و سیستم دالبی و همچنين تفكيك درب ورودي تالار از محوطه پارکينگ ايجاد شد.
امکانات صحنه نمایش تالار فردوسی
نمایش در صحنه فردوسی به شکل پانوراما اجرا می شود. عرض پشت صحنه 12 متر است. زیر صحنه ای هم به همین عمق و عرض در بخش پایینی صحنه اصلی وجود دارد. این دو صحنه کنارهم امکان چیدن دو صحنه و بازی دهندگان عروسک در دو صحنه را به طور هم زمان میسر می کند.
در سمت چپ و راست صحنه 3 پل وجود دارد که جایگاه بازی دهندگان عروسک است . بر روی پل انتهایی وابتدایی
عروسک گردانان تنها از یک سو می توانند عروسک‌ها را بازی دهند و بر روی پل میانی از دو سو می توان عروسک‌ها را بازی داد. همچنین 6 تا 8 بالابر برقی و دستی برای بالا بردن دکورهای صحنه و تغییر دکورها استفاده می‌شود. همچنين تالار فردوسی داراي چند پروژکتور ثابت و متحرك است كه نورهاي موضعي آن به صورت دستي هدايت مي شوند. در جنب تالار، کارگاه ساخت عروسک، دوخت لباس عروسک و دکور وجود دارد که مورد استفاده عروسک گردانان و عروسک سازان است.
تالار حافظ
تالار حافظ اولین تالار نمایشی است که به صورت متحرک طراحی شده و پس از ساخت، در کنار ضلع شمالی تالار فردوسی و در زمینی به مساحت ۴۰۰ مترمربع قرار گرفته است. سازه توسط مهندس نیلوفر نیکسار طراحی شده و مهندس بهرنگ بنی آدم معمار پروژه است.
در ساختار این تالار استانداردهای لازم برای نمایش¬های مدرن و امروزی کاملاً رعایت شده است. تالار حافظ یک سالن متحرک است که بر اساس استاندارد نویستر طراحی شده است. این تالار مدلی شبیه سازی شده از این گونه سازه در کشورهای دیگر است. این تالار در ایران با شیوه ساندویچ پانل و با طراحی فولادهای سبک و کاور پارچه ای نسوز و ضدآب برای سقف تالار، ساخته شده است.
صحنه تالار حافظ با مساحت 10 × 10 مترمربع امکان تعویض جایگاه تماشاچیان را به صورت یکسویه، دوسویه، سه سویه و چهار سویه دارد که در حالت دوسویه، ظرفیت ۱۷۵ تماشاچی دارد.
این تالار دارای پنج بالابر برای تغییر صحنه و بالا بردن دکوراسیون و اکسسوار است.
صحنه و بازیگران دارد. این بالابرها می توانند ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم را تا ارتفاع هفت متری بالا بکشند. این تالار با ۳۵ پروژکتور نورپردازی می‌شود و باکس صدا و تجهیزات صوتی و تصویری آن در جوار اتاق نور در سه طبقه و در کنار اتاق های گریم و مدیریت و انبار اکسسوار تعبیه شده است.
تالار حافظ یکی از بهترین سالنهای بلک باکس می باشد که در وسط شهر تهران قرار گرفته است.
در صحنه این تالار همچنین یک صفحه غیب کن 3×2 مترمربع در نظر گرفته شده که تا عمق سه متری می‌تواند پایین برود.
استانداردهایی که در این تالار در نظر گرفته شده با استانداردهای تالارهای دیگر نمایش متفاوت است، چرا که این تالار با توجه به پرتابل بودنش، به صورت پیچ ومهره ای و با فولاد سبک طراحی و ساخته شده است و در عرض۲۰ روز امکان جمع کردن کل تالار و برپا کردنش در مکانی دیگر هست.
این تالار قابلیت انتقال به هر محیط جغرافیایی با زمینی مسطح به وسعت ۵۰۰ مترمربع را دارد. تالار حافظ به دلیل امکان جابه‌جایی‌اش می‌تواند بخشی از تقاضای وسیع اهالی تئاتر را در کل کشور کاهش دهد و با توجه به کمبود سالن نمایش در استان‌ها نیز می‌تواند به صورت چرخشی استفاده شود
ورودی تالار
ورود به بنا از دو ورودی مجزا میسر می‌شود، ورودی مردم در شمال (نمای شیشه) و ورودی اشخاص در شرق. این بنا یک سالن اصلی با ظرفیت ۹۰۰ نفر داردوشامل بخشهای دیگر سالن انتظار، بخشهای خدماتی، بخشهای اداری و بخشهای مرتبط با اجرا کنندگان است.
همان‌طور که اشاره شد سردرورودی آن در وسط بلوار شهریار واقع شده است در نتیجه این بلوار مسیر اصلی ورود به آن است. با عقب‌نشینی بنا ازخیابان حافظ و جدایی آن توسط فضای سبز در واقع بنا از مسیر حرکتی اصلی دور شده است.
بررسی نسبت بنا با بهره‌ور با توجه به مکان یابی بنا، عقب‌نشینی از خیابان حافظ و قرارگیری فضای سبز مجموعه در حاشیه این خیابان، دید بصری به آن را کاهش داده است و هدایت بهره‌ور با علائم نوشتاری انجام می‌گیرد. از این جهت خود بنا نمی‌تواند هدایت بهره‌ور را سبب شود حتی بعد از ورود به بلوار شهریار هم دیده شدن سردر ورودی به واسطه درختان وسط بلوارمشکل است. بهره‌ور بعد از عبور از سردر وارد یک فضای میانی می‌شود فضایی که رو به ورودی اشخاص ویژه داردو فرد برای ورود به بنا باید به سمت دیواره شیشه‌ای شمالی بچرخد. این نامناسب بودن مکان ورود به بنا موجب سردر گمی بهره‌ور می‌شود، از طرفی یکسان بودن واحدهای تقسیم‌کننده نما در ضلع ورودی و متمایز نشدن آن درک جهت ورود را مبهم می‌کند، ازاین جهت که فرد در تردید برای انتخاب در ورودی است، عکس العمل او با مکث همراه است.
بعد از آن وارد سالن انتظار می‌شویم. در این سالن در نزدکترین مکان به ورودی جامه دان قرار دارد. در انتهای همین سالن کافی شاپ در ارتباط مستقیم با آن و در همین سطح سرویس‌های بهداشتی قرار دارند که به علت قرارگیری در پشت جامه دان در عین حال که در ارتباط با سالن اندتقریباازدید مستقیم خارج اند.
نکته مهم دراین بنا تعامل فضاهاست. بخشهای وابسته در عین اتصال با حریم‌هایی تعریف شده‌اند و ورود به آن‌ها بی مقدمه نیست. ورود از سالن انتظاربه سالن اصلی باهدایت وتقسیم بهره وران در فضاهای کناری سالن اصلی صورت می‌گیرد. فضاهای حرکتی و فضاهای مکث به کمک عناصر و حریم‌ها مشخص و متمایز گشته‌اند. از طرفی اطلاع‌رسانی در تمام بخش‌ها مانع سردرگمی و سرعت درهدایت شده است.
در قرارگیری بخش هاکنارهم سعی شده است شفافیت در معرفی آن‌ها حفظ شود ونیازهای بهره‌ور پاسخ داده شود. این مطلب به خصوص در طراحی فضاهای استراحت و خدماتی دیده می‌شود. سالنهای انتظار جانبی که در طبقه اول و سوم قرار دارند، علاوه بر کنترل جمعیت سالن انتظار (در همکف)، در زمان استراحت بین اجرای برنامه نیز فضاهای مناسبی درارتباط با فضاهای خدماتی اند.
برنامه‌ها
رقص بلوچی توسط رقصندگان هنرستان در تالار رودکی
پوستر اپرای توراندخت و رقص‌های بومی ایران ۱۳۵۰
در این تالار هنرمندان بزرگ ایرانی مانند کنسرت و نمایش اجرا کرده‌اند.
حسین سرشار از آغاز کار تالار رودکی به‌عنوان سولیست اول مشغول به کار شد و در کنسرت‌هایی به رهبری حشمت سنجری و فرهاد مشکات شرکت نمود.
در کنار کنسرت‌های هنرمندان ایرانی، ویولونیست‌ها، پیانیست‌ها و رهبران ارکستر نامی جهان چون روجیرو ریچی ،هنریک شرینگ، کلادیو آرائو،در تالار رودکی کنسرت دادند.
موریس بژار، با همکاری هنرمندان ایرانی رقصی را طراحی کرد که در تخت جمشید در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران به اجرا درآمد.
رهبر نامی کنسرت هربرت فون کارایان، ارکستر مجلسی اشتوتگارت و برلین فیلارموبنک و دیگر گروه‌های اپرا و باله و ارکستر مجلسی و هم چنین نابغه پانتومیم ماسل مارسو در تالار رودکی برنامه اجرا کردند.
صحنه طبقات پشت صحنه
در پشت صحنه 7 طبقه ساختمان وجود دارد که در طبقه سوم آن تالار رودكي به گنجایش 200 نفر جهت تمرینات ارکستر سمفونیک و اجراي موسيقي بنا شده است. ساير طبقات مربوط به اتاق های مخصوص هنرمندان، دفاتر کار و قسمت های ضروری تالار است.
زیر زمین در 2 طبقه، شامل اتاق استراحت ارکستر، مرکز تهویه مطبوع، شوفاژ، ترانسفورماتور، دستگاه‌های تقوبت کننده مغناطیسی جهت تنظیم نور پروژکتورها، تلفنخانه، موتورخانه صحنه، انبار و سایر محل های مورد نیاز است.
طبقه هم کف تالار شامل درهای ورودی، تالار انتظار، رخت کن، توالت، پلکان ها، آسانسورها، گیشه های بلیت، کابین کنترل نور و صدا، تالار تماشاچیان، جایگاه ارکستر و صحنه است.
درهای ورودی به تعداد 10 عدد در ضلع شمالی تالار به طرف خیابان ارفع قرار دارد. این درها تمام شیشه ای و دوبل است.
نمای خارجی تالار وحدت نیز با سنگ تراولتن و سنگ های الوان پوشیده شده است. دیوار جنوبی تالار انتظار طبقه هم کف که به شکل یک نیم دایره به عرض 17 متر و ارتفاع 40/2 متر است به طرز بسیار زیبا و هنرمندانه‌ای با نقش¬های بدیع ایرانی سرامیک شده است.
ارتفاع تالار انتظار طبقه هم کف 75/5 متر و سقف آن گچ بری و آیینه کاری شده و 8 شاخه لوستر کریستال روشنایی تالار را تأمین می کنند. کف تالار با سنگ مرمر و راهروها و پلکان های دو طرف با قالی بافته شده، مفروش گردیده است. سه گیشه فروش بلیت نیز در ضلع جنوب شرقی این تالار و روبه روی درهای ورودی قرار دارد.
مجموعه تالار وحدت با داشتن چنين مختصاتی که به اختصار به آن اشاره شد در زمره 10 مجموعه برتر در
سطح جهان قرار دارد و در خاورميانه کم نظير است.
سالنهای جانبی تالار وحدت جهت برگزاری نمایشگاه های هنری و اجراهای ويژه هنری دارای ظرفيتی
قابل توجه اند.
آدرس:تهران_خیابان حافظ _ پایینتر از چهار راه کالج _ بلوار استاد شهریار
کروکی:
